โรคริดสีดวง

บทนำ
ริดสีดวงทวาร เป็นโรคหนึ่งที่พบได้บ่อยในหมู่คนทั่วไป เกิดจากเส้นเลือดดำขอดที่เกิดขึ้นในบริเวณทวารหนัก ซึ่งอาจเป็นพร้อมกันหลายที่ ถ้าเกิดจากเส้นเลือดดำที่อยู่ใต้ผิวหนังตรงปากทวารหนัก เรียกว่า ริดสีดวงภายนอก ซึ่งอาจมองเห็นจากภายนอกได้ ถ้าเกิดจากเส้นเลือดที่อยู่ลึกเข้าไป เรียกว่า ริดสีดวงภายใน ซึ่งจะตรวจพบ เมื่อใช้เครื่องมือส่องทางทวารหนัก ถ้าเกิดจากเส้นเลือดดำขอดที่เกิดขึ้นพร้อมกันหลายที่ทั้งภายในและภายนอกทวารหนัก เรียกว่า ริดสีดวงทวารทั้งภายในและภายนอก

สาเหตุ
สาเหตุยังไม่ทราบแน่ชัด มักพบในคนที่มีภาวะกดดันต่อเส้นเลือดดำในบริเวณนี้นานๆ เช่น คนที่ท้องผูกเป็นประจำและต้องเบ่งถ่ายนานๆ สตรีที่ตั้งครรภ์ เมื่อมดลูกโตขึ้นโดยเฉพาะในระยะท้ายๆ ของการตั้งครรภ์ มดลูกจะกดทับลงบนลำไส้ใหญ่ การออกแรงเบ่งขณะคลอด รวมถึงคนที่มีน้ำหนักมากหรืออ้วน ตับแข็ง มีก้อนเนื้องอกในท้อง ต่อมลูกหมากโต มะเร็งของลำไส้

อาการ
เริ่มแรกจะมีอาการปวดเบ่ง เจ็บเล็กน้อย ส่วนมากจะมีอาการเลือดออกทางทวารหนัก เป็นเลือดแดงสด เกิดขึ้นขณะถ่ายอุจจาระ มักมีอาการคัน ปวดแสบปวดร้อน เจ็บปวด มีอักเสบ เกิดความระคายเคืองและรู้สึกไม่สบายบริเวณทวารหนัก ถ้ามีเลือดออกมากหรือเรื้องรัง อาจมีอาการซีดได้

คำแนะนำการปฏิบัติตัวของผู้ป่วย
1. ระวังอย่าให้ท้องผูก ควรดื่มน้ำมากๆ และรับประทานผัก ผลไม้ให้มากๆ
2. หลีกเลี่ยงการเบ่งอุจจาระ หรือนั่งส้วมนานๆ
3. หลีกเลี่ยงการยืนนานๆ หรือยกของหนักเกินไป
4. ควรทำความสะอาดรอบๆ ทวารหนักโดยใช้สำลีชุบน้ำเช็ดเบาๆ และล้างบริเวณทวารหนักด้วยน้ำอุ่นให้สะอาดอยู่เสมอ จากนั้นซับให้แห้ง อย่าถูเพราะอาจทำให้เจ็บมากขึ้น ถ้ามีก้อนริดสีดวงทวารยื่นออกมาหลังจากการถ่ายอุจจาระ เมื่อทำความสะอาดเรียบร้อยแล้วให้ใช้ขี้ผึ้งหรือน้ำมัน ทานิ้วมือ แล้วใช้นิ้วดันริดสีดวงทวารที่โผล่ออกมานั้นเบาๆ ให้กลับเข้าไปในช่องทวารหนักตามเดิม
5. ควรพบแพทย์เมื่อ
- มีมูก หรือเลือดปนกับอุจจาระด้วย
- มีอาการคันรุนแรง หรืออาการอื่นๆ ที่รุนแรงจนทำให้ไม่สามารถประกอบกิจวัตรประจำวันเป็นปกติได้
- รู้สึกว่ามีก้อนหนักๆ ถ่วงในบริเวณทวารหนัก
- ใช้ยารักษาโรคริดสีดวงทวารแล้วอาการไม่ดีขึ้นภายใน 7 วัน
- สังเกตว่ามีก้อนยื่นออกมากจากทวารหนัก ซึ่งกดแล้วเจ็บ หรือทำให้เจ็บก่อนหน้า ระหว่าง หรือหลังถ่ายอุจจาระ